Football Manager 26

Ένας χρόνος απουσίας.

Το 2024, για πρώτη φορά στην ιστορία της σειράς Championship Manager / Football Manager, δεν είχαμε κάποια νέα έκδοση, με αποτέλεσμα το πολυαναμενόμενο Football Manager 2025 να μην κυκλοφορήσει ποτέ. Ακόμα και το ατυχές Championship Manager 4 είχε καταφέρει να κυκλοφορήσει στις 28 Μαρτίου 2003, με πολύ καθυστέρηση (και πολλά bugs τότε). Ωστόσο, το FM 2025 δεν τα κατάφερε. Fast forward και φτάνουμε στο σήμερα καθώς με μία σεζόν πλήρους απουσίας και χωρίς κανένα μεταγραφικό update, οι διψασμένοι…προπονητές της εξέδρας, καλούνται για άλλη μια φορά να καθίσουν στον πάγκο.

Η αναμονή ήταν μεγάλη. Το ερώτημα είναι αν όντως άξιζε. Η Sports Interactive έκανε πολλές αλλαγές στο Football Manager, με κύριες την αλλαγή στο περιβάλλον χρήσης (user interface) , καλύτερο AI στην απεικόνιση αγώνα , αναβαθμίσεις στις τακτικές και δημιουργία νέου προφίλ προπονητή. Επίσης, υπήρξαν και ορισμένες αχρείαστες νέες προσθήκες, όπως για παράδειγμα το γυναικείο πρωτάθλημα. Τελικά…άξιζε η αναμονή; Μετά από ενάμιση μήνα, ακολουθεί η εμπειρία μας.

“Γιατί δεν μπορώ να αγοράσω αυτόν τον παίκτη;”
Την ίδια ακριβώς απορία είχα και εγώ όταν πρωτοέπαιξα το Football Manager 26 και επιχείρησα να αποκτήσω ορισμένους ποδοσφαιριστές, μέχρι που κατάλαβα ότι ήταν…ποδοσφαιρίστριες! Η Sports Interactive πρόσθεσε φέτος στο παιχνίδι γυναικεία πρωταθλήμα, παρότι όπως γνωρίζουμε από τα επίσημα στατιστικά του FIFA, μόλις το 2% των παικτών έχουν δοκιμάσει να παίξουν με γυναικείες ομάδες, ενώ υπήρξαν και μεγάλες αντιδράσεις για την ένταξη των γυναικών στο FIFA Ultimate Team. Ευτυχώς εδώ το Football Manager είναι ρεαλιστικό και δεν μπορείτε να πάρετε ως μεταγραφή γυναίκες σε ανδρικές ομάδες. Το πρόβλημα όμως είναι πως όποια βάση δεδομένων και αν φορτώσετε, υποχρεωτικά θα δείτε και τις γυναίκες στη βάση αυτή! Κοινώς, αν ψάχνετε στην αναζήτηση για μεταγραφές , θα μπορείτε να ανοίξετε και γυναικεία προφίλ και θα πρέπει να τα προσέξετε καλά στο avatar για να καταλάβετε ότι δεν μπορείτε να αποκτήσετε τις ποδοσφαιρίστριες αυτές στην ομάδα σας! Όχι μόνο δηλαδή θα χάσετε χρόνο κάνοντας αχρείαστα κλικ και ανοίγοντας προφίλ που δεν σας αφορούν, αλλά επιπλέον δεν υπάρχει κάποια προφανέστατη ένδειξη ότι το προφίλ που μόλις ανοίξατε, ανήκει σε άνδρα ή σε γυναίκα.

Η woke ατζέντα μπήκε και επίσημα λοιπόν στο Football Manager 26, την στιγμή που το γυναικείο ποδόσφαιρο το βλέπουν συγγενείς και φίλοι...αν κρίνουμε από τα εισιτήρια που κόβουν οι ποδοσφαιρίστριες σε κάθε ματς και είναι κάτι που δεν αφορά το 98% του κόσμου. Η Sports Interactive θεώρησε ότι έπρεπε να ασχοληθεί με αυτό, όπως και η Electronic Arts και να βάλει 36.000 ποδοσφαιρίστριες στη βάση δεδομένων και 14 πρωταθλήματα σε συνολικά 11 χώρες! Οκ δεκτό, αλλά είναι αδιανόητο να εμπλέκονται οι ποδοσφαιρίστριες σε game save που έχει ανδρικές ομάδες.

…………….. Ευτυχώς, φέτος υπάρχουν τα πλήρη δικαιώματα της Premier League, ενώ διατηρούνται και τα δικαιώματα του Champions League από το Football Manager 2023 μέχρι σήμερα. Είναι πολύ ωραία αίσθηση να ακούς τον ύμνο του Champions League και να βλέπεις τα σχετικά λογότυπα της Premier League στο παιχνίδι. Δυστυχώς δεν υπάρχουν αρκετές φωτογραφίες παικτών και φέτος, ειδικά σε μικρότερα πρωταθλήματα, όπως η ελληνική Superleague.

Νέο user interface
Το καινούργιο περιβάλλον χρήσης του Football Manager 26 θα απογοητεύσει τους περισσότερους από εσάς. Για αρχή η δημιουργία προφίλ προπονητή έχει περισσότερες λεπτομέρειες για το πως θα διαμορφωθούν τα στατιστικά σας με βάση την εμπειρία σας. Στη συνέχεια ακολουθεί το κλασικό tutorial, ενώ το περιβάλλον της οθόνης της τακτικής είναι στο μεγαλύτερο μέρος του το ίδιο. Όλα καλά ως εδώ, ωστόσο βλέποντας το βασικό μενού θα βρείτε ανάμεσα σε ορολογίες που μόνο πονοκέφαλο θα σας προκαλέσουν. Λες και κάποιος βάλθηκε να ανακατέψει τα μενού για να μας σπάσει τα νεύρα!

Το μεγάλο μενού χωρίζεται στις επιλογές: Portal, Squad, Recruitment, Match Day, Club και Career. Ακριβώς από κάτω ανοίγουν τα σχετικά υπομενού για την κάθε λειτουργία. Από αυτές τις επιλογές, το "Match Day" έχει στα υπομενού τις επιλογές: Overview, Match Squad, Tactics, Set Pieces, Penalties, Opposition Instructions, Competitions και "More". Το Recruitment έχει στα υπομενού τις επιλογές: Overview, Player Database, Player Recommendations, Recruitment Focuses, Shortlists, Squad Plannet, Transfer Activity και "More". Ποιος ο λόγος να γίνεται όλο αυτό το μπέρδεμα και να χάνεστε σε ατελείωτα υπομενού, ενώ θα μπορούσε πολύ απλά η Sports Interactive να βάλει μενού "Tactics" και "Transfers" και να τα κάνει όλα πολύ πιο απλά; Ειλικρινά αναρωτιέμαι αν αυτοί που σχεδίασαν το user interface είναι όντως έμπειροι παίκτες στο Football Manager και αν μπήκαν στη διαδικασία να δείξουν το παιχνίδι σε φίλους τους και να τους ρωτήσουν αν βολεύονται. Εκτός και αν βολεύτηκαν...καμιά 50αριά σκλοροπυρηνικά άτομα και έβγαλε πόρισμα η Sports Interactive ότι θα αρέσει αυτό το πράγμα σε εκατομμύρια χρήστες. Το αποτέλεσμα είναι ατελείωτα υπομενού (δεκάδες, ίσως και εκατοντάδες), πολλά κουτάκια σε κάθε σελίδα και μικροσκοπικά γράμματα. Ότι πρέπει για να σου σπάσουν τα νεύρα και να το παρατήσεις, ακόμα και αν παίζεις μερικές εβδομάδες!

Πέρα από τον κακό σχεδιασμό, τα γραφικά του user interface είναι κάπως περίεργα, με χαρακτηριστικό παράδειγμα το μενού Training που επίσης προκαλεί έναν πονοκέφαλο, τόσο με την δομή του, όσο και με τα γραφικά του. Ακόμα και η πλοήγηση, το browsing όπως λέμε, είναι φέτος πολύ πιο αργή από άλλες χρονιές. Ευτυχώς οι απαιτήσεις είναι χαμηλές.

Νέες τακτικές
Μία σημαντική αλλαγή είναι το Dual Formation Tactical System, το οποίο σας επιτρέπει να ορίσετε την διάταξη και την συμπεριφορά της ομάδα σας, όταν οι παίκτες σας έχουν την μπάλα, αλλά και όταν δεν έχουν την μπάλα. Αυτό αντικατοπτρίζει τον τρόπο με τον οποίο οι σύγχρονοι προπονητές υψηλού επιπέδου όπως ο Pep Guardiola και ο Jürgen Klopp λειτουργούν, αλλάζοντας συνεχώς το σχήμα της ομάδας τους με βάση την κατοχή της μπάλας. Προηγουμένως, αν θέλατε π.χ. έναν επιθετικό μέσο να πιέζει ψηλά στην κατοχή, θα παρέμενε σε αυτήν την εκτεθειμένη θέση ενώ αμυνόταν. Τώρα, ο ίδιος παίκτης μπορεί να λειτουργήσει ως επιθετικός μέσος στην κατοχή και να πέσει σε αμυντικό μέσο όταν η ομάδα σας χάσει την μπάλα, δημιουργώντας πρωτοφανή τακτική ρευστότητα που αλλάζει ριζικά τον τρόπο με τον οποίο οι προπονητές μπορούν να κατασκευάσουν τα συστήματά τους.

Το νέο Tactical Visualiser παρέχει feedback σε πραγματικό χρόνο, δείχνοντας ακριβώς πώς θα εξελιχθούν οι διατάξεις και οι τακτικές σας σε όλο το γήπεδο σε διαφορετικές ζώνες. Αυτό το εργαλείο χωρίζει το γήπεδο σε εννέα τετράγωνα με πλέγματα και δείχνει πώς αλλάζει η διάταξη της ομάδας σας καθώς η μπάλα κινείται σε διαφορετικές περιοχές. Έτσι μπορείτε να δείτε π.χ. με ακρίβεια πώς ένας πλάγιος μπακ θα μετακινηθεί στο κέντρο σε συγκεκριμένες ζώνες ή πώς θα τοποθετηθεί ένας μέσος που πιέζει για να κλέψει την μπάλα. Στις προηγούμενες εκδόσεις είχαμε εικασίες που μας ταλαιπωρούσαν, ενώ τώρα μπορούμε να ορίσουμε τον ακριβή συνδυασμό τακτικής, αν και για να είμαι ειλικρινής αυτό θα ικανοποιήσει περισσότερο τους έμπειρους παίκτες και χρειάζεται αρκετό micromanagement. Υπάρχουν επίσης αναβαθμίσεις στα Player Roles των παικτών όταν δεν έχουν την κατοχή της μπάλας (σε αντοιστοιχία με το νέο χαρακτηριστικό τακτικής δηλαδή).

Μεταγραφές
Στο μεταγραφικό σύστημα, παρατηρούμε ότι φέτος παίζει έναν ρόλο η πρώτη επικοινωνία που θα έχετε με τον ατζέντη κάθε παίκτη, ώστε να εξετάσετε πιθανό ενδιαφέρον και πιθανές απαιτήσεις πριν ξεκινήσετε τις επίσημες συνομιλίες. Μάλιστα μπορείτε να κάνετε και αρχικά παζάρια με τον ατζέντη πριν από τις συνομιλίες και να του πείτε αν οι απαιτήσεις που έχει είναι λογικές ή υψηλές. Στη συνέχεια περνάτε στις κυρίως συνομιλίες και εκεί ανάλογα με το προφίλ του κάθε ατζέντη, υπάρχουν και κάποια όρια ανοχής. Ορισμένοι δε ατζέντηδες θέτουν υψηλές απαιτήσεις για υπερεκτιμημένους παίκτες, οπότε θέλει προσοχή. Επίσης, η αναζήτηση παικτών μέσω του μενού Recruitment, σας εμφανίζει μόνο παίκτες που μπορούν να δουν οι σκάουτερ σας, ενώ υπάρχουν και φίλτρα σύμφωνα με τις απαιτήσεις των παικτών, αν μπορεί να τις καλύψει ο σύλλογός σας και αν ενδιαφέρονται. Επίσης, το Pitch Opportunities σας επιτρέπει να δείτε τι ψάχνουν οι άλλοι σύλλογοι.

Αυτογκόλ από τα αποδυτήρια.

Οι μέτριοι σκάουτερ σας προτείνουν για άλλη μια φορά σαπάκια, ενώ αν θέλετε να προσλάβετε coaches, τότε το Football Manager έχει το αιώνιο πρόβλημα που έχουμε δει σχεδόν σε όλες τις εκδόσεις, με το οποίο οι περισσότεροι καλοί coaches και scouts του εξωτερικού δεν θέλουν με τίποτα να έρθουν σε ελληνική ομάδα και σας κλείνουν την πόρτα με το καλημέρα. Πάντως το καλό είναι ότι μπορείτε να πουλήσετε παίκτες πιο εύκολα, πιέζοντας τόσο τον ατζέντη κάθε παίκτη, όσο επίσης προσλαμβάνοντας ενδιάμεσους για να κυνηγήσουν προσφορά για να πουληθούν οι παίκτες σας, με το ανάλογο ποσοστό που τους αναλογεί φυσικά. Αν πιέσετε όμως τον ατζέντη, μπορεί ο παίκτης σας να δυσαρεστηθεί επειδή καταλαβαίνει ότι δεν τον θέλετε πια στην ομάδα, ενώ το παράδοξο είναι ότι σε πολλούς παίκτες, ακόμα και αυτούς που είναι στην ομάδα σας χρόνια, μπορεί να δεχτείτε π.χ. προτάσεις από πολλές ομάδες μόνο για δανεισμό και όχι για αγορά, λες και έχουν συννενοηθεί όλες μεταξύ τους. Ακόμη χειρότερα, μπορεί να δεχτείτε μία πρόταση για αγορά που είναι ίση με την αξία ενός παίκτη και να παρέμβη η διοίκηση της ομάδας, να σας πει ότι δεν θέλει να πουλήσει τον παίκτη για τόσα και μετά η ενδιαφερόμενη ομάδα να μην θέλει να δώσει περισσότερα και παράλληλα να μην καταφέρετε να βρείτε καλύτερη πρόταση μέχρι να λήξει η μεταγραφική σεζόν. Αυτά είναι κάπως τραγικά στοιχεία, που ναι μεν έχουν στοιχεία ρεαλισμού, αλλά στα μέτρα του Football Manager σίγουρα προκαλούν έναν εκνευρισμό.

Ώρα για μπάλα…μπορεί και όχι Ένα χαρακτηριστικό που είχε ζητήσει πολύς κόσμος ήταν το Instant Result και η Sports Interactive ευτυχώς το εισήγαγε από φέτος, ώστε να ξεφύγετε από τα βαρετά ματς πρωταθλήματος με μικρές ομάδες που δεν έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Έτσι, από εκεί που χρειαζόσασταν 20 ώρες για να ολοκληρώσετε μία σεζόν, τώρα μπορείτε να το κάνετε σε κάτω από 8 ώρες. Μπορείτε επίσης να φορτώσετε παλιότερα saves, από τα Football Manager 2023 και Football Manager 2024, ώστε να διατηρήσετε την πρόοδό σας.

Τα animations στην απεικόνιση αγώνα είναι πιο ρεαλιστικά, χάρις στις αλλαγές που έγιναν στη Unity engine. Μέσω του Motion capturing υπάρχουν εκατοντάδες νέα animations και επιτέλους οι παίκτες αντιδρούν ρεαλιστικά και όχι σπασμωδικά, όπως μέχρι πρόπερσι. Αξίζει όμως να σημειωθεί ότι αφενός μεν οι αμυντικοί είναι λες και κοιμούνται όρθιοι σε πολλές φάσεις, αφετέρου οι επιθετικοί παίρνουν πιο σωστές αποφάσεις με βάση την ικανότητά τους και δεν μένουν π.χ. ακίνητοι στην ίδια θέση. Οι ντρίμπλες, τα σουτ και οι επεμβάσεις των τερματοφυλάκων, είναι πιο ρεαλιστικά και πιο πιστά στις οδηγίες που δίνετε στους παίκτες σας. Το αν εκτελούνται σωστά φυσικά εξαρτάται από την ικανότητά τους. Το collision detection απουσιάζει σε ορισμένες φάσεις. Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι η ποιότητα των γραφικών είναι για άλλη μια φορά ξεπερασμένη για την εποχή μας. Σε όλα αυτά δεν λείπουν όμως και τα bugs, με ορισμένες λάθος αποφάσεις ή τις χαρακτηριστικές λάθος βουτιές από τους τερματοφύλακες που θα σας κάνουν να τραβάτε τα μαλλιά σας. Ευτυχώς πολλά από τα bugs λύθηκαν με τα μέχρι τώρα patches, αλλά ορισμένα παραμένουν ακόμη.

Ναι, αφαιρέθηκαν χαρακτηριστικά!
Έχουμε μάθει ότι η σειρά Football Manager συνήθως προσθέτει χαρακτηριστικά και δεν τα αφαιρεί (με ελάχιστες εξαιρέσεις, όπως π.χ. το Training). Εδώ όμως φέτος είχαμε κάτι το πρωτοφανές. Ότι αφαιρέθηκαν πολλά από τα ήδη υπάρχοντα χαρακτηριστικά! Η αφαίρεση του Critical Analytical Tools είναι αδικαιολόγητη, τόσο κατά την διάρκεια, όσο και μετά το τέλος κάθε ματς, καθώς δεν θα μπορείτε να έχετε πλήρη ανάλυση των τακτικών σας, για να καταλάβετε τι κάνατε λάθος.

Αφαιρέθηκαν επίσης τα Touchline Shouts (και δεν θα επιστρέψουν) με τα οποία δίνατε οδηγίες από την πλάγια γραμμή. Η Sports Interactive απενεργοποίησε επίσης χωρίς λόγο το Create-A-Club, το International Management και το Challenge mode! Υποσχέθηκε ότι θα επιστρέψουν στα FM 2027 ή FM 2028. Δηλαδή ποιος ο λόγος να αγοράζεις μια νέα έκδοση όταν ξαφνικά αφαιρέθηκαν τα περισσότερα modes και μείναμε με το βασικό; Συν τις άλλοις, υπάρχει περιορισμένοι υποστήριξη στα mods, τα οποία τουλάχιστον θα διόρθωναν πολλά προβλήματα.

Ο (τραγικός) απολογισμός
Το Football Manager 2026 είναι η χειρότερη έκδοση της σειράς, κυρίως διότι το νέο περιβάλλον δεν παλεύεται, αλλά και επειδή έχουν αφαιρεθεί αρκετά χαρακτηριστικά. Τα περισσότερα αρχικά bugs μπορεί να διορθώθηκαν και για αυτό και δεν ανεβάσαμε το review στην ημέρα κυκλοφορίας, διότι δεν θέλαμε να είμαστε προκατειλειμμένοι, αλλά από κάθε άποψη, πλέον έχουμε φτάσει σε τέτοιο σημείο καμπής, που η σειρά Football Manager έχει αρχίσει να κουράζει. Και έχει κουράσει σε τόσο μεγάλο βαθμό που πλέον απευθύνεται όχι απλά σε πολύ έμπειρους παίκτες, αλλά μόνο στον σκληρό πυρήνα των φίλων της Sports Interactive και μέχρι εκεί. Για να αλλάξει πλέον η κατάσταση, θα πρέπει όλοι οι developers να ακούσουν σοβαρά το community, να κάνουν ένα βήμα πίσω, να γυρίσουν μερικές εκδόσεις προς τα πίσω για την ακρίβεια…και έπειτα να απλοποιήσουν το user interface εντελώς, να επαναφέρουν όσα χαρακτηριστικά αφαίρεσαν και να φτιάξουν το χάλι της Match Engine με μια σύγχρονη μηχανή γραφικών. Από εκεί που το Football Manager ήθελε απλά μερικές…βιταμίνες, τώρα χρειάζεται ολόκληρη…χειρουργική επέμβαση.

Θετικά:
- Χαμηλές απαιτήσεις
- Μεγαλύτερος ρεαλισμός στην match engine και τις αγορές παικτών
- Καλύτερα animations στην απεικόνιση αγώνα
- Οι πωλήσεις παικτών γίνονται λίγο πιο εύκολα

Αρνητικά:
- Το νέο περιβάλλον χρήσης είναι δύσχρηστο και μπερδεύει
- Η woke ατζέντα (ποδοσφαιρίστριες στη βάση δεδομένων, ακόμα κι αν επιλέξετε ανδρική ομάδα)
- Ο τομέας των γραφικών δεν έχει υποστεί τις πολύ μεγάλες αλλαγές
- Η αφαίρεση ορισμένων χαρακτηριστικών
- Η αναμονή δύο ετών απαιτεί να είχαμε περισσότερες μεγάλες αλλαγές

Βαθμολογία:
Γραφικά: 5.5
Ήχος: 5
Gameplay: 7
Αντοχή: 8
Γενικά: 7.2

Η χειρότερη έκδοση της σειράς.

Μάνος Γρυπάρης